Đi qua đất của người khác

Đi qua đất của người khác

Thực tế hiện nay có rất nhiều thửa đất đã được cấp GCNQSDĐ nhưng việc đi lại phải thông qua các thửa đất liền kề. Tình trạng này khá phổ biến tại các vùng nông thôn do thói quen đi lại đã hình thành từ lâu giữa những người thân trong gia đình, hàng xóm thân thiết và phát sinh tranh chấp về việc đi lại khi đất được chuyển nhượng hoặc dự tính chuyển nhượng hoặc từ những mâu thuẫn giữa các gia đình.

Những người có đất phía ngoài sẽ chặn không cho hàng xóm có thửa đất nằm trong đi qua phần đất của mình và lý do đưa ra đó chính là nếu không đi qua thửa đất này thì có thể đi qua thửa đất khác.

Ví dụ: Gia đình ông Tài và gia đình ông Quốc là hàng xóm với nhau đã 30 năm. Để từ nhà ông Tài ra tới đường công cộng thì việc đi trên bờ sông thuộc phần đất của gia đình ông Quốc là thuận tiện và ngắn nhất. Gia đình ông Tài đã đi qua phần đất của gia đình ông Quốc được 30 năm, nay gia đình ông Quốc bán lại phần đất này cho ông Hải, lúc bán đất cho ông Hải gia đình ông Quốc không nhắc gì đến việc gia đình ông Tài đi ngang qua phần đất của gia đình ông Quốc. Sau khi mua đất, ông Hải rào đất lại không cho gia đình ông Tài đi ngang qua và phát sinh tranh chấp.

Có được đi qua thửa đất liền kề không?

Theo Điều 171 Luật đất đai năm 2013

Quyền sử dụng hạn chế đối với thửa đất liền kề bao gồm quyền về lối đi; cấp, thoát nước; tưới nước, tiêu nước trong canh tác; cấp khí ga; đường dây tải điện, thông tin liên lạc và các nhu cầu cần thiết khác một cách hợp lý trên thửa đất liền kề.

Như vậy chủ đất phía trong không chỉ có quyền được đi qua thửa đất liền kề mà còn được hưởng các quyền khác liên quan đến nước sinh hoạt, thoát nước nước mưa; dẫn nước để tưới, thoát nước và dẫn nước trong canh tác; dẫn khí ga; đường dây tải điện đi qua, đường dây cáp viễn thông, internet và các nhu cầu cần thiết khác.

Khi nào được sử dụng quyền đi qua thửa đất liền kề khác?

Theo Điều 254 BLDS năm 2015:

“Chủ sở hữu có bất động sản bị vây bọc bởi các bất động sản của các chủ sở hữu khác mà không có hoặc không đủ lối đi ra đường công cộng, có quyền yêu cầu chủ sở hữu bất động sản vây bọc dành cho mình một lối đi hợp lý trên phần đất của họ.

Lối đi được mở trên bất động sản liền kề nào mà được coi là thuận tiện và hợp lý nhất, có tính đến đặc điểm cụ thể của địa điểm, lợi ích của bất động sản bị vây bọc và thiệt hại gây ra là ít nhất cho bất động sản có mở lối đi.

Chủ sở hữu bất động sản hưởng quyền về lối đi qua phải đền bù cho chủ sở hữu bất động sản chịu hưởng quyền, trừ trường hợp có thỏa thuận khác”

Như vậy, chủ đất phía trong nếu không có lối đi ra đường nhà nước và bắt buộc phải đi qua thửa đất nằm ngoài thì có quyền yêu cầu chủ đất nằm ngoài dành cho mình một lối đi hợp lý trên phần đất của họ.

Không phải muốn đi như thế nào qua thửa đất phía ngoài nào cũng được

Thực tế nhiều nhiều người lợi dụng “quyền đi qua thửa đất liền kề khác” để yêu cầu các chủ đất phía ngoài phải dành cho mình lối đi theo ý muốn. Tuy nhiên lối đi phải tính đến lợi ích của thửa đất nằm trong được nhận lớn nhất, thuận tiện nhất và thiệt hại cho thửa đất nằm ngoài nhỏ nhất.

Ngoài ra chủ đất nằm trong phải đền bù cho chủ đất nằm ngoài, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác. Việc thống nhất mức đền bù cũng là một việc nan giải khi mà chủ đất phía ngoài muốn được đền bù cao và chủ đất phía trong muốn phải đền bù thấp.

Cách xử lý khi hàng xóm chặn không cho đi ngang qua phần đất của họ

Trong trường hợp chỉ có một lối đi duy nhất và phải đi ngang qua đất của hàng xóm nhưng nay hàng xóm chặn không cho đi nữa, các bên cũng đã thương lượng tìm tiếng nói chung nhưng không thành thì sẽ thực hiện như sau:

1. Yêu cầu hòa giải tranh chấp đất đai.

Theo điều 202 Luật đất đai năm 2013:

– Người yêu cầu nộp đơn tại UBND cấp xã, phường để yêu cầu hòa giải tranh chấp đất đai.

– Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã tổ chức việc hòa giải tranh chấp đất đai. Thủ tục hòa giải tranh chấp đất đai tại Ủy ban nhân cấp xã được thực hiện trong thời hạn không quá 45 ngày, kể từ ngày nhận được đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai.

Trường hợp hòa giải thành thì UBND cấp xã gửi biên bản hòa giải đến Phòng Tài nguyên và Môi trường để thực hiện các thủ tục theo quy định pháp luật.

2. Khởi kiện tại tòa án nhân dân

Trường hợp hòa giải không thành thì người yêu cầu nộp đơn khởi kiện tại tòa án nhân dân cấp huyện nơi có đất.

Kèm theo đơn khởi kiện người khởi kiện phải có các tài liệu chứng minh cho việc yêu cầu là chính đáng. Vd: Chứng minh việc chỉ có 1 lối đi duy nhất qua thửa đất hàng xóm, đi qua thửa đất của người hàng xóm là ngắn nhất, thuận tiện nhất, ít gây thiệt hại nhất cho hàng xóm, chứng minh mức giá bồi thường đưa ra là hợp lý nhất,..

Theo quy định của Bộ luật TTDS năm 2015, thời gian để tòa án giải quyết vụ án “tranh chấp lối đi qua đối với bất động sản liền kề” từ 2- 4 tháng kể từ ngày thụ lý. Tuy nhiên trong thực tế có rất nhiều trường hợp các vụ án sẽ kéo dài hơn thời gian này do rất nhiều nguyên nhân khác nhau như: Dịch bệnh, cần thu thập tài liệu chứng cứ, cần tống tống đạt văn bản, ủy thác tư pháp, bị đơn không hợp tác,…

Võ Thanh Sang